Śmieszka Chroicocephalus ridibundus jest gatunkiem monotypowym, który gnieździ się od Kamczatki do Atlantyku, głównie między 45° a 65° północnej szerokości geograficznej. Na zachodzie gniazduje również na Islandii, południowej Grenlandii i wschodnim wybrzeżu Kanady. Azjatycka populacja zimuje na wybrzeżach południowej Azji i wschodniej Afryki, europejska głównie w zachodniej i południowej Europie oraz w zachodniej i północnej Afryce. Niektóre ptaki zimują również na północno-wschodnim wybrzeżu Ameryki Północnej.

Śmieszka jest najmniejszą i jednocześnie najliczniejszą lęgową mewą w Polsce. Gniazduje  nierównomiernie na obszarze całego kraju, choć głównie na niżu. Omija tereny ubogie w zbiorniki wodne i tereny podmokłe. Nie gniazduje również na terenach górskich i raczej rzadko na podgórskich. Kolonie lęgowe zakłada na różnego rodzaju zbiornikach wód płynących i stojących. Zajmuje wyspy i trzcinowiska, a rzadziej również konstrukcje maszyn w kopalniach żwiru. Gniazdowanie na dachach stwierdzono do tej pory wyłącznie w Olsztynie.

W XIX wieku w obecnych granicach Polski śmieszka była rzadkim ptakiem lęgowym. Wzrost jej populacji odnotowano dopiero w XX wieku. Pod koniec lat 70. XX wieku populacje szacowano na 100–110 tys. par, a pod koniec lat 90. XX wieku – na 110–120 tys. par.

Krajowa populacji śmieszki obecnie szacowana jest na 90–100 tys. par lęgowych. Gatunek tworzy kolonie liczące często kilkaset lub kilka tysięcy par. Największa kolonia lęgowa znajduje się na Żwirowni Skoki w woj. kujawsko-pomorskim i liczy ok. 10-12 tys. par. Miejsca rozrodu śmieszki są atrakcyjnym miejscem lęgów dla innych gatunków zajmujących podobny biotop, również tych rzadszych i bardziej zagrożonych. W Polsce w koloniach śmieszek stwierdzono lęgi m.in. mewy czarnogłowej, mewy siwej, rybitwy rzecznej, rybitwy białoczelnej, a także szeregu gatunków blaszkodziobych: krzyżówki, czernicy, głowienki, krakwy, podgorzałki. W koloniach położonych na wodzie lub przy wyspach z odpowiednią roślinnością gniazdować mogą perkoz dwuczuby, łyska, zausznik, łabędź niemy.

W okresie pozalęgowym notowana jest na obszarze całego kraju. W czasie wiosennej migracji, od końca lutego do końca marca, stwierdzane są duże koncentracje na noclegowiskach liczące od kilku do kilkudziesięciu tysięcy ptaków, zwykle w pobliżu miejsc zasobnych w pokarm i kolonii lęgowych. Z kolei jesienią największe stada obserwuje się na obszarach z odpowiednimi żerowiskami – są to zwykle spuszczone stawy, zbiorniki zaporowe z odsłoniętym dnem oraz duże miasta z położonymi w pobliżu składowiskami lub sortowniami odpadów.

Śmieszka zimuje regularnie i licznie w kraju od drugiej połowy XX wieku, zarówno na wybrzeżu, jak i w dużych miastach.

MAPY OBSERWACJI ORNITHO:

Obserwacje śmieszki w Polsce z gniazdowaniem pewnym

Atlas rozmieszczenia ptaków lęgowcych: śmieszka

Wszystkie obserwacje w portalu