Mewa siwa Larus canus jest szeroko rozpowszechnionym gatunkiem na półkuli północnej. Jej areał lęgowy rozciąga od Islandii na zachodzie, przez całą północną Europę, północno-środkową Rosję, aż do wybrzeży Morza Ochockiego. Jego światowa populacja nie wykazuje znaczących zmian liczebności, a gatunek ten traktowany jest jako takson najmniejszej troski (BirdLife International 2023). Dynamiczne zmiany liczebności i rozpowszechnienia gatunku obserwuje się jednak w areale położonym na skraju jego zasięgu występowania. Przykładowo, w Holandii liczebność populacji w ciągu ostatnich 50 lat zmniejszyła się z 11,000 par lęgowych do 4,000 par. Spadki zaobserwowano także w Wielkiej Brytanii, Francji oraz Szwecji. Z drugiej strony, liczebne populacje w Danii i Finlandii wykazują w ostatnich latach wyraźny trend wzrostowy.

W Polsce gatunek ten pierwotnie gniazdował głównie na Pomorzu i Mazurach, a lęgi miały charakter raczej efemeryczny. Stała populacja lęgowa zaczęła rozwijać się w latach 1950. wraz z wykryciem pierwszych gniazd na Wiśle, a następnie kolonizacją jej doliny. Największą liczebność mewa siwa osiągnęła na przełomie lat 1980. i 1990., gdy gniazdowało w kraju 3200–3500 par, z czego zdecydowana większość na wyspach w korycie środkowej Wisły. Następnie liczba par lęgowych gatunku zaczęła gwałtownie spadać. W latach 1998–2004 krajową populację szacowano na 2300–2600 par, natomiast w latach 2013–2018 jedynie na 600–1000 par. Cenzus mewy siwej przeprowadzony w latach 2021–2022 w ramach Monitoringu Ptaków Wybrzeża i Rzek wykazał gniazdowanie w Polsce 440–496 par lęgowych. Jedną z głównych przyczyn spadku liczebności mewy siwej jest drapieżnictwo ze strony wizona amerykańskiego Neovison vison oraz lisa Vulpes vulpes. Za znaczne zagrożenie uznaje się także masowe pojawy meszek Simulium sp., powodujące dużą śmiertelność ptaków dorosłych i piskląt, ale także niski sukces lęgowy stwierdzany na środkowej Wiśle.

Nadal głównym miejscem lęgów mewy siwej w Polsce jest dolina Wisły, gdzie w 2023 roku gniazdowały 233 pary. Gniazdowanie gatunku obserwuje się również na żwirowniach, stawach, zbiornikach zaporowych i w kamieniołomach na Śląsku oraz w Małopolsce. Pojedyncze pary zasiedlają także inne części kraju. 

Silny spadek liczebności częściowo rekompensowany jest coraz większą liczbą par zasiedlających elementy infrastruktury w miastach. Pierwsze dokładne dane na ten temat dostarczył cenzus gatunku w 2022 roku w ramach Monitoringu Ptaków Wybrzeży i Rzek, podczas którego stwierdzono gniazdowanie co najmniej 167 par na różnego rodzaju konstrukcjach antropogenicznych, głównie w obrębie obszarów zurbanizowanych wdłuż Wisły. Prawdopodobnie zjawisko to będzie coraz bardziej powszechne. 

MAPY OBSERWACJI ORNITHO:

Obserwacje mewy siwej w Polsce z gniazdowaniem pewnym

Atlas rozmieszczenia ptaków lęgowcych: mewa siwa

Wszystkie obserwacje w portalu