Szanowni Obserwatorzy i Obserwatorki,

W 2023 roku organizujemy cenzus populacji lęgowej śmieszki Chroicocephalus ridibundus w Polsce.

Krajowa populacja tego gatunku, zarówno w perspektywie krótko- jak i długoterminowej, wykazuje spadek liczebności. Ostanie oceny liczebności śmieszki w Polsce – na poziomie 90–100 tys. par, oparte są na niepełnych danych. Niektóre kolonie tego gatunku w kraju są od lat monitorowane w ramach Monitoringu Mewy Czarnogłowej. Inne liczą pojedynczy obserwatorzy w ramach swoich własnych badań. Mimo to, aktualne informacje na jej temat w kraju pozostają nieznane, a w najlepszym przypadku niedoszacowane. Celem tego cenzusu jest poznanie aktualnego rozmieszczenia i liczebności śmieszki w Polsce w oparciu o zlokalizowanie możliwie wszystkich miejsc rozrodu tego gatunku w całym przekroju liczebności od stanowisk z pojedynczymi parami do kilkutysięcznych kolonii. Wyniki cenzusu zostaną opublikowane w recenzowanym czasopiśmie ornitologicznym.

Zachęcamy wszystkich do pomocy w badaniach. Jeśli zlokalizujesz kolonię śmieszki, sprawdź za pomocą wyszukiwarki w bazie ornitho.pl, czy ktoś ją wcześniej zaobserwował. Jeśli nie – prosimy o kontakt na adresy e-mail: marcin.przymencki@wp.pl (dane z województw: dolnośląskiego, opolskiego, śląskiego, małopolskiego, podkarpackiego, łódzkiego, wielkopolskiego, lubuskiego) i pzielinski@miiz.waw.pl (dane z województw: pomorskiego, zachodniopomorskiego, warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego, mazowieckiego, świętokrzyskiego).

Z góry dziękujemy!

Piotr Zieliński, Marcin Przymencki

Przedstawiamy krótką instrukcję jak wygenerować mapę swoich obserwacji z Ornitho.pl

Aby wykonać taką mapę, wystarczy wejść w zakładkę „Wszystkie moje obserwacje”, a następnie kliknąć „Zmień kryteria wyszukiwania”. W tej części portalu w zakładce „Okres” ustawiamy interesujący nas zakres dat (możemy skorzystać ze zdefiniowanego filtra, np. „w tym roku”, "ostatni tydzień" itp.), zaś w „Formacie wyników” wybieramy opcję „Mapa obserwacji”. Domyślna mapa wizualizuje nasze obserwacje w postaci kropek jednego koloru, ale możemy też wybrać opcję różnicowania obserwacji kolorem pod względem stwierdzonych kryteriów lęgowości lub czasu stwierdzenia.

Na takiej mapie możemy zwizualizować nasze obserwacje w Ornitho.pl dla dowolnie zadanego okresu, a także dla pojedynczego gatunku, rodziny ptaków, mniejszego obszaru (województwo, gmina, ręcznie zaznaczony na mapie dowolny obszar) oraz innych szczegółów obserwacji.

Grafikę pokazującą krok po kroku jak wykonać wizualizację swoich obserwacji na mapie przygotowała Adrianna Muszyńska.

Przedstawiamy krótką instrukcję jak wykonać eksport swoich obserwacji z Ornitho.pl

Z menu po lewej stronie (w widoku po zalogowaniu się na swoje konto w ornitho) wchodzimy we "Wszystkie moje obserwacje". Następnie klikając w "zmień kryteria wyszukiwania" możemy ustawić wybrany przez nas zakres dat lub inne filtry (gatunek, lokalizacja itp.). Po wybraniu kryteriów i kliknięciu "Szukaj" otrzymujemy zgodne z nimi zestawienie obserwacji - na razie w przeglądarce internetowej. Kolejnym krokiem jest wybranie formatu danych, do jakiego chcemy wyeksportować dane (możliwe opcje to pliki .txt, .xlsx, .xls, .kml, .xml oraz .json) - wybieramy go klikając w odpowiednią ikonkę. Po zaznaczeniu rodzaju pliku do wyeksportowania pojawia się zielone pole informujące o gotowości do pobrania tegoż pliku, z linkiem uruchamiającym eksport. Klikamy w ten link, zapisujemy plik, i mamy gotowy wyciąg z naszych obserwacji.

Grafikę pokazującą krok po kroku jak wykonać eksport swoich danych przygotowała Adrianna Muszyńska.

Wydział Biologii Uniwersytetu Gdańskiego oraz Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków zapraszają do udziału w zimowym liczeniu ptaków wodno-błotnych w miastach. Akcja jest prowadzona niezależnie od Monitoringu Zimujących Ptaków Wodnych i ma na celu sprawdzenie jaka część populacji ptaków wodnych (kaczek, chruścieli, łabędzi czy mew) zimuje w polskich miastach, a zwłaszcza w miejscach gdzie obecność ptaków wynika z działalności człowieka (np. z powodu dokarmiania czy obecności podgrzewanych wód).

Więcej informacji o akcji można znaleźć pod tym linkiem.

Instytut Systematyki i Ewolucji Zwierząt Polskiej Akademii Nauk oraz Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków zachęca do wzięcia udziału w badaniach dotyczących mieszańców dzięciołów białoszyich i dużych. Więcej informacji o projekcie i metodykę liczeń można znaleźć na TUTAJ.

W ornitho obowiązują dwie zasady dotyczące dodawania zdjęć do obserwacji:

(1) jeśli zdjęcie dodajesz wraz z obserwacją to nie ma limitu wielkości zdjęcia

(2) jeśli zdjęcie dodajesz do już zapisanej obserwacji to limit wielkości zdjęcia wynosi 3072 px (dotyczy to dłuższego wymiaru).

Zdjęcia w ornitho wyświetlają się w zmniejszonej wielkości, ale przechowywane są w orginalnej wielkości. Planowana jest przebudowa galerii zdjęć tak aby wyśletlać je w lepszej rozdzielczości.

Zespół ornitho.pl

Garść technicznych informacji:

- Na podstronie "Moja lista gatunków" wprowadzono oddzielne podsumowanie dla gatunków oznaczonych, podgatunków, mieszańców i gatunków nieoznaczonych. Jeśli w Twoich statystykach znajdziesz jakieś nieścisłości napisz do nas na ornitho@otop.org.pl

- W aplikacji NaturaList można teraz tworzyć listy ze swoimi skrótami gatunków. Aby utworzyć skrót naciśnij i przytrzymaj nazwę gatunku. Po utworzeniu listy (np. ptaki miast, ptaki mokradeł, sowy itp) jest ona dostępna w widoku wyboru gatunków, co znacznie przyspiesza wprowadzanie obserwacji.

- W ornitho można importować swoje dane z Excela, ale wcześniej trzeba otrzymać dodatkowe uprawnienia od administratora. Jeśli chcesz importować swoje dane z Excela napisz na ornitho@otop.org.pl

- Tradycyjnie zachęcamy do raportowania obserwacji w postaci list gatunkowych. Więcej info tu.

Zespół ornitho.pl

Nowy rok dla dla portalu ornitho.pl rozpoczął się świetną informacją, związaną z mobilną aplikacją NaturaList. Dosłownie od kilku dni dostępna jest wersja tej aplikacji na urządzenia firmy Apple. Naturalist na iOS jest do pobrania w AppStore - działa na urządzeniach typu iPhone oraz iPad.

NaturaList na iOS jest na razie wersją podstawową. Zakres funkcji aplikacji urządzenia Apple jest ograniczony w porównaniu z wersją na Androida. W szczególności brakuje jeszcze opcji zmiany wpisów i wprowadzania list obserwacji. Trwają już prace nad udostępnieniem tych funkcji również dla użytkowników urządzeń z iOS.

Aplikacja jest darmowa w wersji podstawowej (do wprowadzania obserwacji), ale jest możliwe dokupienie dodatkowych funkcji do wyszukiwania obserwacji w pobliżu własnej lokalizacji. Użytkownicy mogą wykupić subskrypcje na trzech poziomach: "Basic" (2,99 €/rok), "Follower" (4,99 €/rok) lub "Big Fan" (10,49 €/rok). Warto dodać, że wykupienie subskrypcji wspiera dalszy rozwój i utrzymanie aplikacji.

Serdeczne podziękowania należą się Szwajcarskiemu Instytutowi Ornitologicznemu (vogelwarte.ch), który w znacznym stopniu sfinansował rozwój aplikacji.

Aplikacja jest dostępna pod linkiem https://apps.apple.com/us/app/naturalist/id1175280268

Ważna informacja dla użytkowników posiadających już wersję beta (testową) aplikacji – wkrótce zostanie ona dezaktywowana. Aby móc nadal korzystać z NaturaList, należy ją pobrać ponownie.

Mamy nadzieję, że w ten sposób ornitho.pl znacząco wzbogaci się o obserwacje właścicieli urządzeń z iOS. A im więcej obserwacji trafi do ornitho.pl, tym pełniejsza będzie nasza wiedza o ptakach w naszym kraju.

Oczywiście zachęcamy wszystkich obserwatorów do wprowadzania obserwacji na ornitho.pl - czy bezpośrednio w terenie przez aplikację mobilną, czy też w zaciszu domowym z komputerów stacjonarnych.

Wodniczka jest najrzadszym i zarazem jedynym globalnie zagrożonym gatunkiem z rzędu wróblowych żyjącym w kontynentalnej części Europy. Jej światowa populacja w 2020 roku liczyła jedynie ok. 11 tys. śpiewających samców. W Polsce żyje od 3200 do maksymalnie 4500 śpiewających samców. Wodniczka wyginęła na terenie Europy Zachodniej w XX wieku, a w Europie Środkowej jej liczebność drastycznie zmalała.

Głównym powodem zmniejszenia populacji wodniczki jest utrata lub degradacja jej siedlisk. Głównym zagrożeniem jest niski poziom wody po niegdyś przeprowadzonych “melioracjach” torfowisk. Np. w Dolinie Szkwy (gmina Łyse, województwo ostrołęckie) w 1995 r. stwierdzono ok. 10 śpiewających samców wodniczki. W kolejnych latach teren ten został bardzo silnie osuszony, co pociągnęło za sobą silne zmiany siedliskowe niekorzystne dla wodniczki. Od 1997 r. wodniczki na tym terenie nie stwierdzono. Głównym zagrożeniem dla wodniczki na niektórych terenach (np. dolina Narwi, Bagno Wizna) jest całkowite i niemal równoczesne wykaszanie całej powierzchni łąk. Zwykle następuje to w ostatnich dniach czerwca i na początku lipca, a więc w trakcie lęgu wodniczki.

Wiemy, jak uratować wodniczkę, ale potrzebujemy Twojej pomocy. Chcemy wybudować zastawki spętrzające wodę na torfowiskach na Lubelszczyźnie oraz podejmować inne działania. Dlatego zapraszamy Cię na stronę patronite.pl/wodniczka gdzie dowiesz się jak możesz nam regularnie pomagać. Jeśli zdedujesz się na jednorazowe wsparcie to stworzyliśmy specjalną zbiórkę: www.zrzutka.pl/z/wodniczka

Szanowni Obserwatorzy i Obserwatorki,

W 2021 roku grupa badawcza zajmująca się mewą białogłową organizuje cenzus populacji lęgowej tego gatunku. Celem cenzusu jest poznanie aktualnego statusu tej mewy w Polsce w oparciu o wyszukiwanie nowych, pojedynczych stanowisk lub małych kolonii oraz zestawienie danych z corocznie kontrolowanych miejsc rozrodu. Mimo że największe kolonie mewy białogłowej w kraju są od lat monitorowane, to jej stała ekspansja i zwiększanie liczebności w koloniach już istniejących powodują, iż nie znamy dokładnej liczby par lęgowych oraz rozmieszczenia gatunku.

Lęgowych mew szukamy na obszarze całej Polski, na wszystkich zbiornikach wodnych z wyspami, półwyspami czy zabudową hydrotechniczną. Innymi słowy – wszędzie tam, gdzie jest woda. Zalecamy dwie kontrole w sezonie lęgowym. Wyniki cenzusu zostaną opublikowane wraz z danymi zbieranymi od niemal 30 lat.

Załączamy plik z pełną metodyką cenzusu.

Zachęcamy wszystkich do pomocy w badaniach. Wszystkie pytania prosimy kierować na adres: mewa.bialoglowa@gmail.com.

Jacek Betleja, Mateusz Ledwoń, Klaudia Litwiniak, Marcin Przymencki

Fot. Marcin Przymencki